Het participatie- en netwerktraject is één van de vier onderdelen van het inburgeringstraject. De inburgeraar versterkt en verbreedt het eigen sociaal netwerk tijdens minimum 40 uur. Dat kan bijvoorbeeld in een buddyproject, een stage bij een bedrijf, vereniging of lokaal bestuur, via vrijwilligerswerk, deelname aan activiteiten in een buurthuis … De inburgeraar kan ook verschillende activiteiten combineren. De activiteiten gebeuren in een Nederlandstalige context en moeten participatie op sociaal vlak bevorderen.
Het participatietraject is vanaf 1 januari 2023 onderdeel van het inburgeringstraject, volgens het decreet van 7 juni 2013.
Voor wie?
Sommige personen zijn verplicht om een inburgeringstraject te volgen. Sommige personen zijn niet verplicht, maar hebben het recht om een inburgeringstraject te volgen. Verplichte inburgeraars die niet werken of studeren zijn verplicht om het participatietraject te doen.
Het is optioneel voor:
- rechthebbende inburgeraars,
- verplichte inburgeraars die werken of studeren.
Rol van de inburgeraar
De inburgeraar is verantwoordelijk om een aanbod te zoeken, maar kan hierbij ondersteuning krijgen van de trajectbegeleider van het Agentschap Integratie en Inburgering. De inburgeraar:
- zoekt de activiteit(en),
- legt contact en maakt afspraken,
- laat het bewijs van deelname ondertekenen door de contactpersoon van de activiteit.
Rol van de trajectbegeleider
De trajectbegeleider:
- informeert de inburgeraar over het participatietraject,
- stimuleert de inburgeraar om na te denken wat een passend aanbod kan zijn en doet suggesties indien nodig,
- checkt of de activiteit van de inburgeraar voldoet aan de criteria,
- registreert en volgt het traject op in KBI (Kruispuntbank Inburgering),
- maakt indien nodig mee de eerste afspraak of schakelt een toeleider, brugfiguur of vrijwilliger in om de eerste keer mee te gaan naar de activiteit (in afspraak met de gemeente),
- geeft het bewijs van deelname mee en controleert na ondertekening van de activiteit.
De trajectbegeleider gaat niet mee naar de activiteit.
Rol van het lokaal bestuur
Lokale besturen ontsluiten het lokale aanbod dat aanwezig is in hun gemeente. Zij hebben zicht op het relevante aanbod van (boven)lokale actoren in de gemeente. Deze opdracht sluit ook aan bij de regierol in het lokale integratiebeleid. Ze kunnen bij de afstemming van het aanbod ook intergemeentelijk samenwerken. Voor het Hoofdstedelijk Gewest Brussel neemt de Vlaamse Gemeenschapscommissie de regierol op en vervult ze dezelfde opdrachten als de lokale besturen.
Minister van Samenleven Bart Somers legt uit wat het participatietraject is, waarom het belangrijk is en hoe het lokaal bestuur aanbod kan voorzien.
26 lokale proefprojecten
Op 1 januari 2021 gingen 26 lokale proeftuinen rond sociale netwerking en participatie binnen inburgering van start. De lokale besturen coördineren de projecten. Soms wordt er intergemeentelijk samengewerkt. De meeste van deze proeftuinen werden op 1 juli 2022 verlengd tot 31 december 2022.
Het Agentschap Integratie en Inburgering leidt inburgeraars toe, neemt deel aan lokale stuurgroepen en ondersteunt of organiseert vormingen waar nodig.
Het HIVA van de KULeuven begeleidde de proeftuinen.
