Het Israëlisch-Palestijns conflict zorgt voor polarisatie en spanningen in de lokale samenleving, in het dagelijkse leven en online. Zowel bij de Belgische Palestijnse en islamitische gemeenschap als bij vele andere burgers is er verdriet, verslagenheid, frustratie, een gevoel van onrechtvaardigheid en machteloosheid. Er heerst een sterk onveiligheidsgevoel binnen de Joodse gemeenschappen. Burgers houden vreedzame protestacties en uitzonderlijk zien we ook (oproepen tot) geweld, zowel offline als online. Intussen circuleert er veel desinformatie en fake news.
Naar aanleiding hiervan contacteren lokale besturen het Agentschap Integratie en Inburgering met vragen over communicatie, solidariteitsacties, ondersteuning van burgers en versterking van medewerkers. Onze experten verzamelden adviezen, tools en tips om hiermee om te gaan.
Advies voor lokale besturen om deze polarisatie aan te pakken
- Luister actief naar je burgers en stel open vragen. Zo kan je achterhalen welke onderliggende bezorgdheden er leven.
- Ga gericht 1-op-1 in dialoog met de luidste stemmen. Geef ze geen platform om hun discours verder te verspreiden, maar ga op zoek naar gemeenschappelijke bezorgdheden van zowel de luide stemmen als het stille midden.
- Wil je communiceren met je burgers? Vertrek dan vanuit die gemeenschappelijke zorg. Zo kan je, soms onbewuste, wij-zij-framing vermijden. Verhalen zijn een krachtig middel om in te zetten op genuanceerde beeldvorming. Kijk in de toolbox OpenBlik voor meer tips hierover.
- Gebruik in je communicatie geen termen die een impliciet oordeel bevatten of die een opdeling tussen groepen mensen maken. In de e-learning Reconnect leer je meer over de aanpak van online polarisatie.
- Er zijn verschillende categorieën van verontruste burgers: bedroefde, bezorgde, boze of zelfs burgers die radicaliseren. Stem je communicatiestrategie hierop af. In de handreiking polarisatie op pagina 19 krijg je hierover meer informatie.
- Investeer in het bevorderen van positief contact en ondersteun initiatieven waarbij burgers werken aan een gemeenschappelijk doel. Ontdek in de toolbox OpenBlik verschillende manieren waarop je ontmoeting in functie van samenhorigheid kan organiseren.
- Zorg extra voor elkaar, zowel voor je burgers als voor je personeel. Onzekerheid over de situatie van familie of vrienden in het oorlogsgebied heeft een grote mentale impact. Vraag sociale professionals en lokale partners (onderwijs, jeugdbewegingen…) om extra aandacht te hebben voor deze groep: door te vragen hoe het met hen gaat, proactief ondersteuning te bieden en signalen door te geven.
- Hijs de internationale vredesvlag. Niet de vlag van één land of beide vlaggen, geen vlag halfstok, maar een vlag waarmee alle inwoners zich gehoord, gezien en gerepresenteerd voelen.
- Zorg voor persoonsgerichte preventieve opvolging van de casussen waarbij het nodig is. Werk hiervoor samen met de lokale integrale veiligheidscel (LIVC).
Tips voor eerstelijnsmedewerkers van lokale besturen
- Creëer een veilige context voor een gesprek. Initieer het gesprek niet zelf, om de polarisatie niet te versterken. Luister empathisch. Schuif je eigen visie opzij.
- Focus op verbinding. Veroordeel geweld op burgers, langs welke kant ook. Gebruik correcte terminologie. Het artikel 'Woorden doen ertoe' van Movisie geeft een overzicht van woorden die veel gebruikt worden en waarom deze woorden gebruikt worden.
- Vermijd feitelijke discussies, want het conflict heeft een complexe achtergrond. Verplaats een inhoudelijke discussie naar een rustiger moment, bij voorkeur met de hulp van een externe expert.
- Een Palestijnse vlag of sjaal aanbrengen is op zich geen teken van radicalisering of extremisme. Niet alle Palestijnen keuren het politieke programma van Hamas goed.
- Er is een verschil tussen antisemitisme, anti-Israëlische gevoelens en antizionisme. Joods zijn betekent niet dat men het zionisme aanhangt, of het beleid van Israël ten aanzien van de Palestijnse (bezette) gebieden goedkeurt.
- Probeer mensen voldoende te laten stilstaan bij het leed dat heeft plaatsgevonden aan de zijde waarmee ze zich initieel minder mee kunnen identificeren.
- Wijs erop dat berichten doorsturen van terroristische organisaties of boodschappen die kunnen worden gezien als ‘aanzetten tot haat of geweld’, strafbaar zijn.
- Besteed aandacht aan de principes van universele mensenrechten, het internationaal humanitair recht, democratie en actief burgerschap.
- Zet in op mediawijsheid: ga kritisch om met bronnen en laat ruimte voor twijfel in het gesprek. Stimuleer een open houding en gezonde zelfkritiek.
Tools en tips van experten polarisatie
- Dienst vreemdelingenrecht en Internationaal familierecht (AgII): info over het verblijf en de rechtspositie van personen uit Palestijnse gebieden
- Mediawijs: vier tips om als leerkracht kritisch om te gaan met media in tijden van conflict
- Mediawijs: zeven tips om met kinderen en jongeren te praten over het nieuws
- Aan de slag met nieuws in de klas: online themadossier: gruwel in Israël en Palestina
Een actieplan ter preventie van polarisatie op school
Bovenstaande tips geven je als lokaal bestuur een houvast in deze tijden van crisiscommunicatie en -management. Maar een actieplan ter preventie van polarisatie werk je het best uit in tijden van rust. Zo kan je een volgende keer sluimerende spanningen vroegtijdig detecteren en ze stapsgewijs aanpakken.
Wil je werken aan een beleid rond maatschappelijke spanningen op school? Contacteer je pedagogische begeleidingsdienst en laat je samen inspireren door het 'Stappenplan maatschappelijke spanningen op school' van AgII.
Hoe nieuwkomers motiveren voor het inburgeringstraject: promotiematerialen en webinar
Internationale Dag van Transgendervisibiliteit: "Het is fijn dat mensen zich kunnen herkennen in mijn teksten”
Schrijf je in voor GOESTING in Genk!
“Ook als je al aandachtig bent voor stereotypen, heb je er nog steeds"
